RESIDEN BRITISH

Pengenalan

Sebelum British campur tangan di  Tanah Melayu secara rasmi pada tahun 1874,British mengamalkan dasar campur tangan secara tidak formal, iaitu mereka terlibat dalam hal ehwal politik tempatan. Sistem residen diperkenalkan di Tanah Melayu pertama kalinya pada tahun 1874  bermula di Perak,berlanjutan ke negeri Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang. Sistem ini berlaku akibat termeterainya  Perjanjian Pangkor pada 20 Januari 1874[i]. Kuasa dan kedudukan sultan dapat dilihat mula tergugat disebabkan kuasa sultan ke atas pentadbiran di peringkat negeri dan sebagainya diambil alih oleh Residen British, kecuali hal-hal yang berkaitan dengan agama islam dan adat istiadat Melayu.Lantaran daripada pengambil alihan kuasa ini, tugas Residen yang pada amnya menasihati dan bulan memerintah menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan pemerintah tempatan terutamanya sultan  dan pembesar-pembesar yang ada.Faktor muka bumi dan kaya dengan hasil galian,kesuburan tanah serta kedudukan  Tanah Melayu yang strategic, boleh member kepentingan kepadanya iaitu dari segi ekonomi berikutan daripada revolusi perindustrian iaitu yang berlaku di Negara asalnya.

         Masalah yang berkaitan dengan pertelingkahan dan permusuhan antara kongsi gelap, perebutan kuasa dan sebagainya, juga merupakan satu perkara yang menarik minat British untuk menguasai Tanah Melayu, keadaan ekonomi yang dikatakan semakin merosot  juga menarik minat British untuk menguasai Tanah Melayu.

Peranan dan tanggung jawab Residen

Politik dan Pentadbiran

Peranan dan tanggung jawab British dalam politik dan pentadbiran di Tanah Melayu ialah dengan mengamalkan pentadbiran yang berasaskan zaman Pra –Kolonial, peranan  dan tanggungjawab pembesar melayu dihadkan iaitu mereka hanya boleh campurtangan dalam hal adat istiadat Melayu dan agama islam, pembesar tampatan yang beperanan untuk membentuk pentadbiran dan sebagainya di Tanah Melayu, kini disekat Residen British lantraran daripada peristiwa hak dan peranan orang melayu mula tergugat, ini kerana saultan atau raja-raja melayu perlu mendapat nasihat dan persetujuan Residen Britsh apabila hendak memula dan mengemukakan sesuatu sesuatu persetujuan, Status ketertinggian kuasa pembesar tempatan di pandang remeh oleh pihak British. Sistem pentadbiran di tanah melayu mula di ubah kepada pentadbiran yang lebih moden dan berasaskan pentadbiran British, kuasa atau power residen menjadi semakin luas.

Hak memungut cukai sebagai contohnya hendaklah dikutip oleh pegawai kerajaan negeri yang dikatakan bertujuan untuk mremperbaiki keadaan keawangan, menjelaskan hutang-piutang negeri-negeri dan membayar gaji pegawai kerajaan . Pegawai kerajaan juga dilantik untuk menjalankan tugas yang sebelum ini dijalankan oleh pembesar melayu.Kuasa residen dapat dilihat melalui beberapa perkara iaitu mentadbir urusan harian, seperti hal yang berkaitan dengan tanah, perhutanan, keawangan, keamanan negeri dan memajukan negeri dan pentadbiran awam. Dasar-dasar yang diperolehi di negeri-negeri melayu dipengaruhi oleh residen British. Pentadbiran berasaskan Barat diperkenalkan kepada pembesar-pembesar Melayu. Majlis mensyuarat negeri ditubuhkan bagi member peluang kepada ahli untuk mengemukakan pandangan tentang pentadbiran di negert-negeri melayu, contohnya yang berkaitan  dengan peruntukan negeri dan memajukan negeri.Residen British juga bertanggungjawab untuk melantik penjawat jawatan awam sebagai palaksana segala keputusan yang telah diambil oleh majlis mensyuarat negeri untuk menjalankan pendadbiran.

Penubuhan  sebuah Majlis Mensyuarat negeri diadakan bertujuan memberi peluang kepada ahli-ahli untuk mengemukakan pelbagai pandangan yang berkaitan dengan ketidak puasan masyarakat tempatan ke atas tugas Residen British.Penubuhan Pasukan Polis yang terdiri daripada orang Punjap ditubuhan oleh Residen British Iaitu Hugh Low.Kuasa residen juga dapat dilihat lebih luas  berdasarkan keluasan negeri. Contohnya kampug kepada daerah, dan daerah kepada negeri, dan seterisnya kepada Majlis mensyuarat negeri-negeri.Terdapat pelbagai tugas yang perlu di selaraskan oleh residen, iaitu sebagai contohnya Do atau District Officer bertanggungjawab mengutip hasil cukai tanah, mengawasi penghulu di setiap daerah, mengeluarkan lessen untuk memotong pokok dan memungut hasil hutan, bertindak sebagai Syahbandar di kawasan pelabuhan, menjaga sub-perbendaharaan daerah, dan menjadi hakim kepada kes sivil dan jenayah dan terdapat beberapa hukuman yang dikenakan mengikut undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak British yang  banyak menggunakan pendekatan daripada negeri sendiri.Hukum kanun yang berkaitan dengan laut dan yang menderhaka juga di kenakan.Residen juga diberi kepercayaan untuk melantik ketua kerani, Polis, Jurutera, majestret,renjer hutan dan akauntan. Jawatan ini diisi oleh orang British pada amnya, dan dapat dilihat masyarakat melayu di pingirkan .Masyarakat  melayu tidak berpeluang untuk mempelajari asas pekerjaan yang berkaitan dengan profesyen di kelas atasan.

Sektor Ekonomi

Ekonomi merupakan faktor yang penting bagi membangunkan sesebuah pentadbiran, apatah lagi untuk memperluaskan pengaruhnya ke seluruh empayar negeri-negeri Melayu. Kuasa residen termasuklah sebagai pelindung dan penaung bangsa British dan bangsa Eropah yang lain yang banyak dikaitkan dengan pengaruh perluasannya terhadap bidang perdagangan luas hingga ke seluruh Eropah. Antara pembaharuan yang dibuat oleh pihak British ke atas negeri-negeri melayu dengan mengubah system pungutan cukai. Semua cukai dikutip oleh pegawai kerajaan negeri[ii], bertujuan untuk memperbaiki keadaan keawangan di negeri-negeri melayu yang mengalami masalah keawangan dan mrelangsaikan hutang piutang dan membayar gajai-gaji pegawai-pegawai termasuklan residen British. Elaun sara hidup akan dibayar juga atas nama Sultan dan bukannya oleh Kerajaan British, sebagai contohnya di Perak, matlamat utama dalam ekonomi adalah memajukan ekonomi melalui eksploitasi  sumber semulajadi negeri-negeri melayu dan mewujudkan satu pentadbiran pu ngutan cukai yang lebih teratar dan sistematik. Kewibawaan kuasa residen dilihat dalam menguruskan pencen bagi pembesar-pembesar yang kehilangan hak memungut cukai.

Negeri-negeri melayu yang kaya dengan sumber , boleh memajukan ekonomi berasaskan perlombongan yang mula diusahakan di negeri Perak, Selangor dan seterusnya. Sebagai contohnya penemuan bijih timah di Perak adalah di Larut, Taiping, kemunting dan sebagainya.Kaedah yang digunakan oleh pihak British adalah melalui kaedah mendulang dan kapal korek. Kemasukan imigran Cina ke Tanah Melayu, dapat melancarkan kerja-kerja mengusahakan perlombongan iaitu orang cina di tempatkan di kawasan kawasan mendulang, lantaran daripada peristiwa itu, msyarakat cina banyak di kawasan Bandar, ini disebabkan oleh kawasan lombong bijih timah telah berkembang maju menjadi satu kawasan Bandar yang dikenali.Perusahaan bijih timah juga diusahakan adalah berikutan revolusi perindustrian yang berlaku pada ketika itu.

Selain daripada ekonomi yang berasaskan perlombongan, ekonomi berasaskan tanaman iaitu penanaman getah. Tanaman getah yang dibawa masuk ke Negara ini untuk diusahakan oleh orang india, mereka ditempatkan ke kawasan ladang. Perusahaan getah juga di jalankan adalah bertujuan untuk kepentingan pihak British semata-mata. Getah bmendapat permintaan yang tinggi di Negara asal untuk mengusahakan sektor perindustrian lantaran daripada kenaikan harga getah yang dilihat dapat member keuntungan yang banyak serta boleh menaikkan taraf ekonominya. Penanaman kopi, dan lada hitam juga diusahakan. [iii]Kopi dari Brazil di bawa ke Tanah Melayu untuk diusahakan kerana tanaman tersebut amat sesuai dengan iklim di Tanah Melayu yang panas dan lembab sepanjang tahun. Teh juga di usahakan di lereng-lereng bukit terutamanya di kawasan larut dan Cameron Highland.  Sektor perdagangan dapat dimajukan disebabkan kebijaksanaan residen British dalam mentadbir negeri-negeri melayu. Hasil perlombongan dari perak, Selangor dan negeri Sembilan dieksport ke luar Negara melalui jalan laut, iaitu melalui Pelabuhan Klang, disebabkan revolusi perindustrian daripada negara asal. Pembalakan sebagai contohnya yang berlaku di Pahang, sistem cukai yang diadakan adalah dengan mengadakan lessen, iaitu sesiapa yang hendak memungut Hasil hutan atau hendak menebang pokok, contohnya meranti, cengal, gaharu dan sebagainya perlu mendapatkan lessen menebang pokok berkenaan. Hasil daripada bayaran lessen atau cukai yang di kenakan perlu diserahkan kepada kerajaan negeri.

Ekonomi Pahang pada amnya, dapat dilihat kuasa atau helah daripada Kerajaan British untuk memonopoli Ekonomi berasaskan perlombongan emas dan bijih timah yang banyak di negeri itu. Residen berperanan mengarahkan pembantunya untuk memantau kawasan perlombongan yang di usahakan oleh Orang Siam, Melayu dan Cina. Negeri Pahang yang luas yang kaya dengan hasil bumi menyebabkan negeri itu terpaksa berhutang untuk meneruskan ekonominya.Negeri itu disarankan supaya berhutang dengan kerajaan negeri Selangor.Residen yang berperanan mendapatkan sumbangan keawangan daripada kerajaan negeri lain seperti Selangor, Negeri Sembilan dan Perak[iv].Residen juga berperanan sebagai pemangkin kepada permulaan ekonomi berasaskan kedai runcit yang mula diperkenalkan oleh orang Cina yang datang ke negara ini untuk terlibat dalam sektor perlombongan dan menyebabkan migrasi dari satu tempat ke tempat yang lain.

Faktor Sosial      

Daripada faktor sosial, dapat dilihat peranan dan tanggungjawab residen adalah dengan menghapuskan amalan hamba abdi dalam masyarakat melayu. Buktinya di Perak. Birch telah member perlindungan kepada beberapa orang hamba berhutang yang telah melarikan diri ke rumahnya. Hamba abdi dalam masyarakat melayu dapat diklasifikasikan sebagai seorang yang diberi tugas penting seperti menjaga dusun, menjadi wakil penerima barang dagangan dan menjadi pengawal peribadi.[v] Pembaharuan yang juga dilakukan adalah contohnya di negeri Pahang contohnya, yang pada ketika itu diperintah oleh J.P. Rodger. Masalah demi masalah berlanjutan, beliau dengan beberapa orang tentera Sikh tidak di senangi oleh Sultan Ahmad. pasulan polis di tubuhkan  yang terdiri daripada 50 polis Sikh dan 150 polis Melayu telah di tubuhkan di Hulu Pahang. Penubuhan pasukan ini bertujuan untuk menjaga keselamatan negeri. Penubuhan pasukan ini juga bertujuan untuk menjaga kawalan ke atas negeri-negeri Melayu supaya menjadi lebih selamat, Sistem saman dan denda dikenakan kepada mereka yang melakukan kesalahan umum yang berkaitan dengan hak asasi manusia. Balai Polis juga banyak di bina iaitu. Struktur daripada pengkhususan pekerjaan mula di selaraskan dan mengikut sistem pentadbiran yang berasaskan British iaitu dengan adanya pekerjaan seperti kerani, polis,jurutera,majistret, ranjer hutan dan akauntan. Perubahan sosial masyarakat melayu juga dapat dilihat apabila sistem pendidikan barat mula diperkenalkan, penubuhan sekolah-sekolah aliran Inggeris mula dibina, sebagai contohnya sekolah Maxwell,MCKK atau Malay Colage Kuala Kangsar dan sebagainya. Sekolah ini biasanya dapat menempatkan anak-anak pembesar tempatan disebabkan oleh yuran yang dikenakan adalah tinggi yang tidak mampu dibayar oleh rakyat kebiasaan.

         Organisasi sosial juga dilihat apabila sekolah melayu juga mengutamakan pembelajaran dalam aliran bahasa inggeris. Pembelajaran di sekolah melayu yang mengajar tentang pertukangan, jahitan dan sebagainya, bertujuan untuk memahirkan mereka supaya mahir apabila diberi pekerjaan .Residen juga dilihat sebagai seorang yang berperanan mengurangkan pergaduhan dalam kalangan keluarga atau kerabat diraja, iaitu dengan perlindungan yang di berikan oleh pihak British.

Pembaharuan dalam Infrastruktur

Pembaharuan daripada Infrastruktur, adalah yang berkaitan dengan kelangsungan sistem ekonomi berasaskan pertanian, sebagai contohnya, daripada inisiatif Residen, pembinaan Landasan Kereta api dari Taiping ke Port Weld dibina pada tahun 1885 yang boleh memudahkan  hasil pertanian dan perlombongan diangkut.

ke pelabuhan dan menjimatkan masa perjalanan[vi]. Perkembangan  penubuhan sistem jaringan jalan raya yang lebih tersusun dan teratur, Contoh lain yang dapat dilihat kemajuan dalam perdagangan adalah dengan adanya pelabuhan yang dikenali iaitu pelabuhan Pulau Pinang dan pelabuhan klang yang menjadi pusat perdagagan dan membolehkan kapal-kapal berlabuh yang boleh melancarkan aktiviti eksport dan import. Pulau Pinang juga dijadikan Pangkalan tentera dan pusat untuk membekalkan makanan kepada pihak British. Pembinaan jalan raya, parit serta longkang di bina. Pembinaan balai polis yang menempatkan pekerja tempatan dan sikh, Selepas pembinaan kawasan landasan kereta api, juga dapat dilihat sistem telepon diperkenalkan di kawasan lading, bagi memudah maklumat atau maklum balas diterima dengan begitu cepat.

Kesimpulannya

         Penjajahan British ke tanah melayu dapat memperlihatkan  pengenalan kepada sistem residen di Tanah Melayu yang pertamanya di perkenalkan di Perak pada tahun 1874. Daripada peristiwa ini dapat dilihat kuasa pembesar-pembesar tempatan seperti sultan diambil alih oleh residen, kecuali perkara- perkara yang berkaitan dengan adapt istiadat melayu dan agama islam

---

[i] Zainal Abidin Abdul Wahid et, al. Malaysia warisan dan Perkembangan. Edisi kedua:him 121

[ii] Andaya, B.W. and Andaya, L. Y.(2001) A hIstory of Malaya (Second edition)

  Landon : Palgrave

[iii] Zainal Abidin Abdul Wahid et, al. Malaysia warisan dan Perkembangan. Edisi kedua

[iv] Zainal Abidin Abdul Wahid et, al. Malaysia warisan dan Perkembangan. Edisi kedua

[v] Andaya, B.W. and Andaya, L. Y.(2001) A hIstory of Malaya (Second edition)

  Landon : Palgrave

[vi] Andaya, B.W. and Andaya, L. Y.(2001) A hIstory of Malaya (Second edition)

  Landon : Palgrave

Pengenalan

Sebelum British campur tangan di  Tanah Melayu secara rasmi pada tahun 1874,British mengamalkan dasar campur tangan secara tidak formal, iaitu mereka terlibat dalam hal ehwal politik tempatan. Sistem residen diperkenalkan di Tanah Melayu pertama kalinya pada tahun 1874  bermula di Perak,berlanjutan ke negeri Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang. Sistem ini berlaku akibat termeterainya  Perjanjian Pangkor pada 20 Januari 1874[i]. Kuasa dan kedudukan sultan dapat dilihat mula tergugat disebabkan kuasa sultan ke atas pentadbiran di peringkat negeri dan sebagainya diambil alih oleh Residen British, kecuali hal-hal yang berkaitan dengan agama islam dan adat istiadat Melayu.Lantaran daripada pengambil alihan kuasa ini, tugas Residen yang pada amnya menasihati dan bulan memerintah menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan pemerintah tempatan terutamanya sultan  dan pembesar-pembesar yang ada.Faktor muka bumi dan kaya dengan hasil galian,kesuburan tanah serta kedudukan  Tanah Melayu yang strategic, boleh member kepentingan kepadanya iaitu dari segi ekonomi berikutan daripada revolusi perindustrian iaitu yang berlaku di Negara asalnya.

         Masalah yang berkaitan dengan pertelingkahan dan permusuhan antara kongsi gelap, perebutan kuasa dan sebagainya, juga merupakan satu perkara yang menarik minat British untuk menguasai Tanah Melayu, keadaan ekonomi yang dikatakan semakin merosot  juga menarik minat British untuk menguasai Tanah Melayu.

Peranan dan tanggung jawab Residen

Politik dan Pentadbiran

Peranan dan tanggung jawab British dalam politik dan pentadbiran di Tanah Melayu ialah dengan mengamalkan pentadbiran yang berasaskan zaman Pra –Kolonial, peranan  dan tanggungjawab pembesar melayu dihadkan iaitu mereka hanya boleh campurtangan dalam hal adat istiadat Melayu dan agama islam, pembesar tampatan yang beperanan untuk membentuk pentadbiran dan sebagainya di Tanah Melayu, kini disekat Residen British lantraran daripada peristiwa hak dan peranan orang melayu mula tergugat, ini kerana saultan atau raja-raja melayu perlu mendapat nasihat dan persetujuan Residen Britsh apabila hendak memula dan mengemukakan sesuatu sesuatu persetujuan, Status ketertinggian kuasa pembesar tempatan di pandang remeh oleh pihak British. Sistem pentadbiran di tanah melayu mula di ubah kepada pentadbiran yang lebih moden dan berasaskan pentadbiran British, kuasa atau power residen menjadi semakin luas.

Hak memungut cukai sebagai contohnya hendaklah dikutip oleh pegawai kerajaan negeri yang dikatakan bertujuan untuk mremperbaiki keadaan keawangan, menjelaskan hutang-piutang negeri-negeri dan membayar gaji pegawai kerajaan . Pegawai kerajaan juga dilantik untuk menjalankan tugas yang sebelum ini dijalankan oleh pembesar melayu.Kuasa residen dapat dilihat melalui beberapa perkara iaitu mentadbir urusan harian, seperti hal yang berkaitan dengan tanah, perhutanan, keawangan, keamanan negeri dan memajukan negeri dan pentadbiran awam. Dasar-dasar yang diperolehi di negeri-negeri melayu dipengaruhi oleh residen British. Pentadbiran berasaskan Barat diperkenalkan kepada pembesar-pembesar Melayu. Majlis mensyuarat negeri ditubuhkan bagi member peluang kepada ahli untuk mengemukakan pandangan tentang pentadbiran di negert-negeri melayu, contohnya yang berkaitan  dengan peruntukan negeri dan memajukan negeri.Residen British juga bertanggungjawab untuk melantik penjawat jawatan awam sebagai palaksana segala keputusan yang telah diambil oleh majlis mensyuarat negeri untuk menjalankan pendadbiran.

Penubuhan  sebuah Majlis Mensyuarat negeri diadakan bertujuan memberi peluang kepada ahli-ahli untuk mengemukakan pelbagai pandangan yang berkaitan dengan ketidak puasan masyarakat tempatan ke atas tugas Residen British.Penubuhan Pasukan Polis yang terdiri daripada orang Punjap ditubuhan oleh Residen British Iaitu Hugh Low.Kuasa residen juga dapat dilihat lebih luas  berdasarkan keluasan negeri. Contohnya kampug kepada daerah, dan daerah kepada negeri, dan seterisnya kepada Majlis mensyuarat negeri-negeri.Terdapat pelbagai tugas yang perlu di selaraskan oleh residen, iaitu sebagai contohnya Do atau District Officer bertanggungjawab mengutip hasil cukai tanah, mengawasi penghulu di setiap daerah, mengeluarkan lessen untuk memotong pokok dan memungut hasil hutan, bertindak sebagai Syahbandar di kawasan pelabuhan, menjaga sub-perbendaharaan daerah, dan menjadi hakim kepada kes sivil dan jenayah dan terdapat beberapa hukuman yang dikenakan mengikut undang-undang yang telah ditetapkan oleh pihak British yang  banyak menggunakan pendekatan daripada negeri sendiri.Hukum kanun yang berkaitan dengan laut dan yang menderhaka juga di kenakan.Residen juga diberi kepercayaan untuk melantik ketua kerani, Polis, Jurutera, majestret,renjer hutan dan akauntan. Jawatan ini diisi oleh orang British pada amnya, dan dapat dilihat masyarakat melayu di pingirkan .Masyarakat  melayu tidak berpeluang untuk mempelajari asas pekerjaan yang berkaitan dengan profesyen di kelas atasan.

Sektor Ekonomi

Ekonomi merupakan faktor yang penting bagi membangunkan sesebuah pentadbiran, apatah lagi untuk memperluaskan pengaruhnya ke seluruh empayar negeri-negeri Melayu. Kuasa residen termasuklah sebagai pelindung dan penaung bangsa British dan bangsa Eropah yang lain yang banyak dikaitkan dengan pengaruh perluasannya terhadap bidang perdagangan luas hingga ke seluruh Eropah. Antara pembaharuan yang dibuat oleh pihak British ke atas negeri-negeri melayu dengan mengubah system pungutan cukai. Semua cukai dikutip oleh pegawai kerajaan negeri[ii], bertujuan untuk memperbaiki keadaan keawangan di negeri-negeri melayu yang mengalami masalah keawangan dan mrelangsaikan hutang piutang dan membayar gajai-gaji pegawai-pegawai termasuklan residen British. Elaun sara hidup akan dibayar juga atas nama Sultan dan bukannya oleh Kerajaan British, sebagai contohnya di Perak, matlamat utama dalam ekonomi adalah memajukan ekonomi melalui eksploitasi  sumber semulajadi negeri-negeri melayu dan mewujudkan satu pentadbiran pu ngutan cukai yang lebih teratar dan sistematik. Kewibawaan kuasa residen dilihat dalam menguruskan pencen bagi pembesar-pembesar yang kehilangan hak memungut cukai.

Negeri-negeri melayu yang kaya dengan sumber , boleh memajukan ekonomi berasaskan perlombongan yang mula diusahakan di negeri Perak, Selangor dan seterusnya. Sebagai contohnya penemuan bijih timah di Perak adalah di Larut, Taiping, kemunting dan sebagainya.Kaedah yang digunakan oleh pihak British adalah melalui kaedah mendulang dan kapal korek. Kemasukan imigran Cina ke Tanah Melayu, dapat melancarkan kerja-kerja mengusahakan perlombongan iaitu orang cina di tempatkan di kawasan kawasan mendulang, lantaran daripada peristiwa itu, msyarakat cina banyak di kawasan Bandar, ini disebabkan oleh kawasan lombong bijih timah telah berkembang maju menjadi satu kawasan Bandar yang dikenali.Perusahaan bijih timah juga diusahakan adalah berikutan revolusi perindustrian yang berlaku pada ketika itu.

Selain daripada ekonomi yang berasaskan perlombongan, ekonomi berasaskan tanaman iaitu penanaman getah. Tanaman getah yang dibawa masuk ke Negara ini untuk diusahakan oleh orang india, mereka ditempatkan ke kawasan ladang. Perusahaan getah juga di jalankan adalah bertujuan untuk kepentingan pihak British semata-mata. Getah bmendapat permintaan yang tinggi di Negara asal untuk mengusahakan sektor perindustrian lantaran daripada kenaikan harga getah yang dilihat dapat member keuntungan yang banyak serta boleh menaikkan taraf ekonominya. Penanaman kopi, dan lada hitam juga diusahakan. [iii]Kopi dari Brazil di bawa ke Tanah Melayu untuk diusahakan kerana tanaman tersebut amat sesuai dengan iklim di Tanah Melayu yang panas dan lembab sepanjang tahun. Teh juga di usahakan di lereng-lereng bukit terutamanya di kawasan larut dan Cameron Highland.  Sektor perdagangan dapat dimajukan disebabkan kebijaksanaan residen British dalam mentadbir negeri-negeri melayu. Hasil perlombongan dari perak, Selangor dan negeri Sembilan dieksport ke luar Negara melalui jalan laut, iaitu melalui Pelabuhan Klang, disebabkan revolusi perindustrian daripada negara asal. Pembalakan sebagai contohnya yang berlaku di Pahang, sistem cukai yang diadakan adalah dengan mengadakan lessen, iaitu sesiapa yang hendak memungut Hasil hutan atau hendak menebang pokok, contohnya meranti, cengal, gaharu dan sebagainya perlu mendapatkan lessen menebang pokok berkenaan. Hasil daripada bayaran lessen atau cukai yang di kenakan perlu diserahkan kepada kerajaan negeri.

Ekonomi Pahang pada amnya, dapat dilihat kuasa atau helah daripada Kerajaan British untuk memonopoli Ekonomi berasaskan perlombongan emas dan bijih timah yang banyak di negeri itu. Residen berperanan mengarahkan pembantunya untuk memantau kawasan perlombongan yang di usahakan oleh Orang Siam, Melayu dan Cina. Negeri Pahang yang luas yang kaya dengan hasil bumi menyebabkan negeri itu terpaksa berhutang untuk meneruskan ekonominya.Negeri itu disarankan supaya berhutang dengan kerajaan negeri Selangor.Residen yang berperanan mendapatkan sumbangan keawangan daripada kerajaan negeri lain seperti Selangor, Negeri Sembilan dan Perak[iv].Residen juga berperanan sebagai pemangkin kepada permulaan ekonomi berasaskan kedai runcit yang mula diperkenalkan oleh orang Cina yang datang ke negara ini untuk terlibat dalam sektor perlombongan dan menyebabkan migrasi dari satu tempat ke tempat yang lain.

Faktor Sosial      

Daripada faktor sosial, dapat dilihat peranan dan tanggungjawab residen adalah dengan menghapuskan amalan hamba abdi dalam masyarakat melayu. Buktinya di Perak. Birch telah member perlindungan kepada beberapa orang hamba berhutang yang telah melarikan diri ke rumahnya. Hamba abdi dalam masyarakat melayu dapat diklasifikasikan sebagai seorang yang diberi tugas penting seperti menjaga dusun, menjadi wakil penerima barang dagangan dan menjadi pengawal peribadi.[v] Pembaharuan yang juga dilakukan adalah contohnya di negeri Pahang contohnya, yang pada ketika itu diperintah oleh J.P. Rodger. Masalah demi masalah berlanjutan, beliau dengan beberapa orang tentera Sikh tidak di senangi oleh Sultan Ahmad. pasulan polis di tubuhkan  yang terdiri daripada 50 polis Sikh dan 150 polis Melayu telah di tubuhkan di Hulu Pahang. Penubuhan pasukan ini bertujuan untuk menjaga keselamatan negeri. Penubuhan pasukan ini juga bertujuan untuk menjaga kawalan ke atas negeri-negeri Melayu supaya menjadi lebih selamat, Sistem saman dan denda dikenakan kepada mereka yang melakukan kesalahan umum yang berkaitan dengan hak asasi manusia. Balai Polis juga banyak di bina iaitu. Struktur daripada pengkhususan pekerjaan mula di selaraskan dan mengikut sistem pentadbiran yang berasaskan British iaitu dengan adanya pekerjaan seperti kerani, polis,jurutera,majistret, ranjer hutan dan akauntan. Perubahan sosial masyarakat melayu juga dapat dilihat apabila sistem pendidikan barat mula diperkenalkan, penubuhan sekolah-sekolah aliran Inggeris mula dibina, sebagai contohnya sekolah Maxwell,MCKK atau Malay Colage Kuala Kangsar dan sebagainya. Sekolah ini biasanya dapat menempatkan anak-anak pembesar tempatan disebabkan oleh yuran yang dikenakan adalah tinggi yang tidak mampu dibayar oleh rakyat kebiasaan.

         Organisasi sosial juga dilihat apabila sekolah melayu juga mengutamakan pembelajaran dalam aliran bahasa inggeris. Pembelajaran di sekolah melayu yang mengajar tentang pertukangan, jahitan dan sebagainya, bertujuan untuk memahirkan mereka supaya mahir apabila diberi pekerjaan .Residen juga dilihat sebagai seorang yang berperanan mengurangkan pergaduhan dalam kalangan keluarga atau kerabat diraja, iaitu dengan perlindungan yang di berikan oleh pihak British.

Pembaharuan dalam Infrastruktur

Pembaharuan daripada Infrastruktur, adalah yang berkaitan dengan kelangsungan sistem ekonomi berasaskan pertanian, sebagai contohnya, daripada inisiatif Residen, pembinaan Landasan Kereta api dari Taiping ke Port Weld dibina pada tahun 1885 yang boleh memudahkan  hasil pertanian dan perlombongan diangkut.

ke pelabuhan dan menjimatkan masa perjalanan[vi]. Perkembangan  penubuhan sistem jaringan jalan raya yang lebih tersusun dan teratur, Contoh lain yang dapat dilihat kemajuan dalam perdagangan adalah dengan adanya pelabuhan yang dikenali iaitu pelabuhan Pulau Pinang dan pelabuhan klang yang menjadi pusat perdagagan dan membolehkan kapal-kapal berlabuh yang boleh melancarkan aktiviti eksport dan import. Pulau Pinang juga dijadikan Pangkalan tentera dan pusat untuk membekalkan makanan kepada pihak British. Pembinaan jalan raya, parit serta longkang di bina. Pembinaan balai polis yang menempatkan pekerja tempatan dan sikh, Selepas pembinaan kawasan landasan kereta api, juga dapat dilihat sistem telepon diperkenalkan di kawasan lading, bagi memudah maklumat atau maklum balas diterima dengan begitu cepat.

Kesimpulannya

         Penjajahan British ke tanah melayu dapat memperlihatkan  pengenalan kepada sistem residen di Tanah Melayu yang pertamanya di perkenalkan di Perak pada tahun 1874. Daripada peristiwa ini dapat dilihat kuasa pembesar-pembesar tempatan seperti sultan diambil alih oleh residen, kecuali perkara- perkara yang berkaitan dengan adapt istiadat melayu dan agama islam

---

PENTADBIRAN BRITISH

PENTADBIRAN BRITISH

Penguasaan Inggeris di Negeri-negeri Melayu telah membawa pelbagai perubahan dalam masyarakat tempatan. Masyarakat Melayu yang pada awalnya menguasai struktur masyarakat, ekonomi dan sosio-politik tempatan telah mendapat saingan sengit daripada penjajah Inggeris. Dalam masa yang sama kehadiran pihak British telah menyebabkan beberapa pengubahsuaian telah dilakukan kepada sistem pentadbiran, undang-undang, adat dan pendidikan di Tanah Melayu.

            Dari segi aspek-aspek perubahan politik,penjajah Inggeris telah melaksanakan perubahan dalam sistem pentadbiran di negeri-negeri di Tanah Melayu, terutamanya selepas pelaksanaan sistem Residen. Pada awalnya, sistem Residen telah diperkenalkan oleh British di Perak pada tahun 1874 berikutan termeterainya Perjanjian Pangkor. Sistem Residen kemudiannya diperkenalkan di Selangor pada tahun 1875, di Pahang pada tahun 1888 dan di Negeri Sembilan pada tahun 1889.

Sistem Residen yang diperkenalkan oleh British merupakan satu bentuk pentadbiran British yang dinamakan sebagai sistem pemerintahan tidak langsung di negeri-negeri Melayu. Mengikut sistem ini, Residen British yang dilantik menjadi penasihat kepada sultan-sultan Melayu dalam urusan pentadbiran negeri kecuali hal-hal yang berkaitan dengan adat-adat  istiadat Melayu dan agama Islam. Kuasa melaksanakan pentadbiran negeri sebenarnya terletak di tangan Residen British tetapi mereka bertindak atas nama sultan-sultan negeri Tanah Melayu. Ini kerana nasihat-nasihat yang diberikan oleh Residen British hendaklah diterima oleh sultan-sultan melayu kecuali yang menyentuh adat istiadat dan agama Islam. Residen British diberi tanggungjawab sepenuhnya terhadap pentadbiran am negeri dan segala urusan pentadbiran. Kutipan cukai dan kawalan keatas semua hasil negeri adalah dibawah kuasa Residen British. Raja-raja Melayu terpaksa patuh kepada nasihat Residen yang bertanggungjawab kepada Residen-Jeneral iaitu Gabenor Negeri-negeri Selat. Melalui pemerintahan secara tidak langsung ini British telah memperkenalkan perubahan secara ansur-ansur melalui institusi-institusi politik yang wujud pada masa itu.

            Satu perubahan penting yang berlaku di negeri-negeri Melayu selepas sistem Residen diperkenalkan ialah penubuhan Majlis Mesyuarat Negeri. Majlis ini adalah untuk membincangkan perkara-perkara penting yang melibatkan pentadbiran negeri. Pada mulanya ia ditubuhkan yang ditugaskan untuk membuat undang-undang, menjadi mahkamah rayuan yang tertinggi dan badan kerajaan  utama yang menguruskan perubahan dalam struktur cukai, pencen kepada orang melayu dan perkara-perkara mengenai pelantikan ketua tempatan, pegawai kerajaan dan kadi. Keanggotaan Majlis Mesyuarat Negeri ini terdiri daripada sultan sebagai ketua, Residen British, dua belas orang pembesar dan seorang wakil masyarakat  Cina.Residen yang menyediakan  agenda mesyuarat, melantik ahli-ahli Majlis yang diluluskan oleh Gabenor.Sultan secara rasmi mengesahkan perlantikan itu.Ini menunjukkan bahawa kedudukan dan kuasa Sultan  semakin diketepikan kerana Majlis Negeri ini yang sepatutnya membincangkan hal perundangan negeri tidak berfungsi. Akhirnya Majlis hanya berfungsi meluluskan keputusan yang sudah dibuat, bermakna Sultan sendiri tidak mempunyai suara langsung dalam Majlis ini. Bidang kuasa seorang Residen bukan lagi hanya menasihati tetapi lebih kepada memerintah dengan hak kuasa mentadbir.Kuasa Sultan dan pembesar-pembesar daerah telah beralih tangan kepada Residen yang sangat berkuasa itu.

            Struktur pentadbiran sistem Residen dipecahkan kepada empat peringkat iaitu Kampung, Mukim, Daerah dan Negeri. Pentadbiran kampung diketuai oleh Ketua Kampung, memainkan peranan membantu Inggeris menjalankan arahan-arahan. Beliau dibekalkan dengan kuasa kehakiman kerana Inggeris telah mewujudkan Mahkamah Ketua Kampung. Mukim, iaitu gabungan beberapa kampung ditadbir oleh penghulu yang berkuasa ke atas beberapa buah kampung.Peringkat Daerah pula ditadbir oleh Pemungut Cukai dan Majistret atau Pegawai Daerah.Pentadbiran yang paling tinggi ialah Negeri, pemerintahan dijalankan oleh Sultan dengan nasihat Residen.Pentadbiran Residensi dijalankan secara berasingan antara negeri-negeri.Meskipun sistem Residen ini dianggap sebagai sistem pemerintahan tidak langsung,tetapi sebenarnya sedikit sangat panduan yang teraturdalam melaksanakan sistem itu. Residen yang dilantik tidak mempunyai perintah dan peraturan yang jelas untuk memandu  mereka dalam melaksanakan sistem ini.Kejayaan seorang residen lebih banyak bergantung kepada personaliti dan kemampuannya dalam mengendalikan hubungan dengan pemerintah tempatan. Contohnya, kejayaan yang dicapai oleh Frank Swettenham sebagai Residen Selangor dan Hugh Low di Perak dalam mentadbirkan sebuah negeri yang dulunya kacau bilau menjadi sebuah negeri yang aman dan makmur yang lebih banyak dipengaruhi oleh kemampuan dan kebolehan secara peribadi. Sebaliknya, seorang Residen yang tidak dapat sesuaikan diri dengan keadaan dan adat resam tempatan akan menemui kegagalan sehingga membawa kepada kematian seperti yang terjadi kepada J.W.W Birch.

            Pembentukan negeri-negeri Melayu Bersekutu untuk menggabungkan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang bagi membentuk satu pemerintahan pusat. Di bawah sistem pentadbiran baru ini, Sultan menerima nasihat British dalam melaksanakan pentadbiran negeri mereka kecuali hal-hal yang berkaitan dengan adat istiadat Melayu dan agama Islam. bu negeri NNMB terletak di Kuala Lumpur iaitu sebagai pusat pentadbiran kerajaan persekutuan. NNMB diketuai oleh Residen Jeneral yang bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-neger Selat yang juga bertindak sebagai Pesuruhjaya Tinggi Negeri-negeri Melayu Bersekutu. NNMB bukanlah berupa satu bentuk Persekutuan tetapi sebenarnya ia lebih mirip kepada satu kesatuan politik.Ini kerana NNMB tidak memenuhi syarat-syarat pentadbiran yang berupa sebuah persekutuan. Penubuhan Persekutuan telah mencelikkan mata Sultan-sultan dan golongan intelektual Melayu. Pertama kalinya dalam sejarah Tanah Melayu penyatuan keempat-empat negeri Melayu dalam satu gabungan jelas. Pada dasarnya kali pertama dalam sejarah,Sultan-sultan Melayu di Tanah Melayu beberapa orang Sultan bertemu sambil berbincang hal-hal politik.

Persidangan ini merupakan suatu acara rasmi tahunan yang dihadiri oleh semua sultan di Negeri-negeri Melayu Bersekutu, ahli-ahli Mesyuarat Negeri, pembesar-pembesar Melayu dan pegawai-pegawai British dengan dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi. Ia memberi peluang kepada sultan-sultan, ahli-ahli Mesyuarat Negeri dan para pembesar Melayu untuk menyuarakan pandangan mereka dengan bebas yang melibatkan kepentingan bersama. Persetujuan dicapai sebulat suara dan diserahkan kepada Majlis Mesyuarat Negeri untuk tindakan selanjutnya. Persidangan ini menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi persidangan. British menggunakan tulisan jawa dalam urusan surat-menyurat dengan Raja-raja dan pembesar, untuk memastikan raja-raja dan pembesar-pembesar memahami arahan dan tindakan yang harus dijalankan.

DURBAR yang pertama diadakan di Kuala Kangsar, Perak pada tahun 1897. Persidangan ini bersejarah kerana buat pertama kalinya Raja-raja Melayu di keempat-empat negeri mengadakan pertemuan bersama. Persidangan kedua diadakan di Kuala Lumpur pada tahun 1903. Perkara penting yang bibincangkan ialah mengenai penyertaan orang Melayu dalam kerajaan dan pembangunan ekonomi persekutuan serta soal pemusatan kuasa yang berlebih-lebihan.

Desentralisasi ialah proses pengagihan kuasa pentadbiran, perundangan dan kewangan dari peringkat kerajaan persekutuan kepada kerajaan negeri di NNMB. Ia bertujuan untuk meningkatkan semula kuasa sultan dan negeri yang telah merosot serta mengurangkan pemusatan kuasa ditangan Residen Jeneral NNMB. Ia dibentuk kerana penubuhan Persekutuan 1896 menyebabkan pemusatan kuasa yang berlebihan kepada Residen Jeneral di Kuala Lumpur. Pada tahun 1909, ia bertujuan untuk melonggarkan kawalan yang luas dan ketat Residen Jeneral dan kerajaan pusat keatas Majlis-majlis Mesyuarat Negeri dan membahagikan kuasa atau fungsi-fungsi tertentu kepada kerajaan pusat dan kerajaan negeri.

Ketika pemerintahan Sir Lawrence Guillermafd, dsar ini lebih bertujuan melonggarkan pemusatan kuasa berlebihan pada tangan Pesuruhjaya Tinggi (Singapura) ke atas Majlis-majlis Mesyuarat Negeri. Oleh kerana terdapat teguran dan seruan rasa tidak berpuas hati dikalangan Sultan-sultan Melayu terhadap pelaksanaan Persekutuan 1896, tahun 1909. Usaha kearah desentralisasi dijalankan, tetapi kejujuran yang dipamerkan oleh Sir John Anderson diragui. Akhirnya usaha desentralisasi ini diteruskan secara berperingkat-peringkat semasa Sir Lawrence Guillermard dan Sir Cecil Clementi. Proses ini dipercepatkan pada tahun 1930-an. Namun dasar desentralisasi ini tergendala seketika apabila Jepun menyerang Tanah Melayu.

Antara aspek-aspek perubahan budaya yang dilakukan oleh Inggeris ialah penghapusan sistem perhambaan. Golongan hamba merupakan golongan yang paling rendah di dalam susun lapis masyarakat. Hamba berperanan menyumbangkan tenaga untuk menambahkan harta tuannya. Mereka juga merupakan pegawai kepada tuannya dan menjadi faktor yang melambangkan ketinggian status orang yang memilikinya. Oleh itu, apabila seseorang itu mempunyai lebih ramai hamba, maka lebih tinggilah taraf sosialnya sebagai seorang anggota masyarakat dan dapat mengukuhkan kedudukan ekonomi tuannya. Bagi masyarakat Melayu tradisional sumber-sumber ekonomi kepada Sultan dan Pembesar. Martabat dan kedudukan sultan serta pembesar digambarkan dengan pemilikan hamba abdi.

Aspek perubahan budaya yang lain ialah penghapusan sistem kerah. Sistem kerah merupakan sistem buruh paksa yang dilakukan di negeri-negeri Melayu sebelum kedatangan kuasa Barat. Dalam sistem kerah, rakyat disuruh membaiki jalan, membina tembok, masjid, parit, benteng pertahanan, membersih sungai dan sebagainya. Ketika perang, tenaga rakyat dikerah untuk membuat persediaan dan kelengkapan peperangan dengan perbelanjaan yang paling rendah. Rakyat yang menjalankan kerja kerah terpaksa menyara diri sendiri. Selepas kedatangan British, pembesar dilarang menggunakan tenaga manusia bagi kerja-kerja peribadi ataupun kerajaan.

Selain itu, pihak British melakukan perubahan dalam aspek budaya dari segi perlantikan Sultan. Contohnya, campurtangan British dalam perlantikan Sultan Abdullah yang tidak dipersetujui oleh kebanyakkan pembesar Perak. Berdasarkan adat Melayu, Sultan Perak mestilah dipilih oleh pembesar. Sir Andrew Clarke telah melantik Raja Abdullah sebagai sultan. Perlantikan Raja Abdullah tidak disokong oleh alat-alat kebesaran Perak yang pada waktu itu berada pada Sultan Ismail. Ini kerana terdapat dua orang Sultan di Perak, Sultan Ismail yang dilantik oleh pembesar-pembesar Perak berserta ‘sokongan’ alat-alat kebesaran dan Sultan Abdullah yang hanya dilantik oleh British. 

            Antara aspek-aspek perubahan budaya yang dilakukan Inggeris ialah penghapusan amalan pungutan cukai oleh Sultan dan pembesar yang telah dijalankan sejak turun-temurun. Selain itu, penghapusan perhambaan, bagi masyarakat Melayu tradisional sumber-sumber tenaga hamba abdi merupakan sumber ekonomi kepada Sultan dan Pembesar. Martabat dan kedudukan Sultan serta pembesar digambarkan dengan pemilikan hamba abdi. Penghapusan sistem kerah dimana pembesar dilarang menggunakan tenaga manusia bagi kerja-kerja peribadi ataupun kerajaan. Campur    tangan British dalam perlantikan Sultan, contohnya perlantikan Sultan Abdullah yang tidak dipersetujui oleh kebanyakan pembesar Perak.

            Sebenarnya, orang Melayu banyak menentang daripada menerima setiap perubahan yang dilakukan British. Dari segi sosial, pembukaan petempatan dan kawasan yang berpotensi dalam bidang ekonomi disebabkan oleh penghijrahan masuk beramai-ramai buruh asing ke Tanah Melayu. Penghijrahan ini berperanan penting dalam perkembangan negeri.

            Punca orang Melayu menentang ialah kehilangan  punca pendapatan dan hak kekuasaan yang diwarisi turun-temurun. Ini berlaku di Pahang, apabila British membentuk beberapa daerah dibawah pentadbiran Pemungut Cukai dan Majistret, ini mengakibatkan kuasa para pembesar hilang kerana British melarang mereka meneruskan peranan tradisi sebagai pemungut cukai dan pentadbiran keadilan. Kebencian semakin memuncak dengan kehadiran kaum India dan Sikh kerana mereka amat jahil tentang adat istiadat Melayu.

            Penentangan wujud disebabkan kemerosotan kuasa dan kedudukan kesan daripada perubahan pentadbiran yang diperkenalkan British. Seperti di Kelantan, pembentukan jajahan dan perlantikan Ketua Jajahan sebagai pentadbiran telah mengambil  alih kuasa Engku Besar yang berkuasa sebelum ini. Beliau juga dikenakan membayar cukai. Kekasaran dan ketidakcekapan pegawai yang bertugas serta denda yang dikenakan terhadap mereka yang tidak membayar cukai pada masa yang ditetapkan menimbulkan kemarahan masyarakat tempatan. Pihak British turut memarahi dengan kata-kata kesat.

            Di Sarawak, disebabkan oleh tidak puas hati dengan pembatasan kuasa yang diterima oleh Gabenor Sarikei  di Sungai Rajang iaitu Syarif Masahor. Apabila kawasan Lembah Hilir Rajang diserah kepada James Brooke dan mendirikan kubu Kanowit disepanjang Sungai Rajang. Rentap juga menentang British kerana perubahan yang dilaksanakan iaitu penghapusan perlanunan yang telah menjadi punca rezeki tradisi orang Iban dan amalan pemburuan kepala orang Iban .

            Di Sabah, Mat Salleh menentang kerana tidak berpuas hati terhadap campur tangan Syarikat Berpiagam Borneo Utara di kawasan beliau. Syarikat  juga bertindak dengan menyerang dan membakar perkampungan beliau.

            British memperkenalkan pelbagai bentuk perlembagaan yang mengakibatkan institusi-institusi Melayu tradisional dan golongan intelektual mendapati peranan mereka semakin kecil dalam hal ehwal kerajaan dan pentadbiran.                          

            Secara kesimpulannya, perubahan politik dan budaya yang dilakukan oleh pihak Inggeris tidak diterima sepenuhnya oleh masyarakat Melayu terutamanya bagi golongan atasan seperti Sultan dan Pembesar.Ini kerana mereka kehilangan banyak kuasa, pentadbiran British telah memberi dimensi baru kepada sistem pentadbiran. Sungguhpun begitu, pentadbiran ini memberikan peluang kepada pembesar tempatan mengetahui selok-belok pentadbiran melalui penglibatan mereka dalam Majlis Mesyuarat Negeri

PENTADBIRAN BRITISH

Penguasaan Inggeris di Negeri-negeri Melayu telah membawa pelbagai perubahan dalam masyarakat tempatan. Masyarakat Melayu yang pada awalnya menguasai struktur masyarakat, ekonomi dan sosio-politik tempatan telah mendapat saingan sengit daripada penjajah Inggeris. Dalam masa yang sama kehadiran pihak British telah menyebabkan beberapa pengubahsuaian telah dilakukan kepada sistem pentadbiran, undang-undang, adat dan pendidikan di Tanah Melayu.

            Dari segi aspek-aspek perubahan politik,penjajah Inggeris telah melaksanakan perubahan dalam sistem pentadbiran di negeri-negeri di Tanah Melayu, terutamanya selepas pelaksanaan sistem Residen. Pada awalnya, sistem Residen telah diperkenalkan oleh British di Perak pada tahun 1874 berikutan termeterainya Perjanjian Pangkor. Sistem Residen kemudiannya diperkenalkan di Selangor pada tahun 1875, di Pahang pada tahun 1888 dan di Negeri Sembilan pada tahun 1889.

Sistem Residen yang diperkenalkan oleh British merupakan satu bentuk pentadbiran British yang dinamakan sebagai sistem pemerintahan tidak langsung di negeri-negeri Melayu. Mengikut sistem ini, Residen British yang dilantik menjadi penasihat kepada sultan-sultan Melayu dalam urusan pentadbiran negeri kecuali hal-hal yang berkaitan dengan adat-adat  istiadat Melayu dan agama Islam. Kuasa melaksanakan pentadbiran negeri sebenarnya terletak di tangan Residen British tetapi mereka bertindak atas nama sultan-sultan negeri Tanah Melayu. Ini kerana nasihat-nasihat yang diberikan oleh Residen British hendaklah diterima oleh sultan-sultan melayu kecuali yang menyentuh adat istiadat dan agama Islam. Residen British diberi tanggungjawab sepenuhnya terhadap pentadbiran am negeri dan segala urusan pentadbiran. Kutipan cukai dan kawalan keatas semua hasil negeri adalah dibawah kuasa Residen British. Raja-raja Melayu terpaksa patuh kepada nasihat Residen yang bertanggungjawab kepada Residen-Jeneral iaitu Gabenor Negeri-negeri Selat. Melalui pemerintahan secara tidak langsung ini British telah memperkenalkan perubahan secara ansur-ansur melalui institusi-institusi politik yang wujud pada masa itu.

            Satu perubahan penting yang berlaku di negeri-negeri Melayu selepas sistem Residen diperkenalkan ialah penubuhan Majlis Mesyuarat Negeri. Majlis ini adalah untuk membincangkan perkara-perkara penting yang melibatkan pentadbiran negeri. Pada mulanya ia ditubuhkan yang ditugaskan untuk membuat undang-undang, menjadi mahkamah rayuan yang tertinggi dan badan kerajaan  utama yang menguruskan perubahan dalam struktur cukai, pencen kepada orang melayu dan perkara-perkara mengenai pelantikan ketua tempatan, pegawai kerajaan dan kadi. Keanggotaan Majlis Mesyuarat Negeri ini terdiri daripada sultan sebagai ketua, Residen British, dua belas orang pembesar dan seorang wakil masyarakat  Cina.Residen yang menyediakan  agenda mesyuarat, melantik ahli-ahli Majlis yang diluluskan oleh Gabenor.Sultan secara rasmi mengesahkan perlantikan itu.Ini menunjukkan bahawa kedudukan dan kuasa Sultan  semakin diketepikan kerana Majlis Negeri ini yang sepatutnya membincangkan hal perundangan negeri tidak berfungsi. Akhirnya Majlis hanya berfungsi meluluskan keputusan yang sudah dibuat, bermakna Sultan sendiri tidak mempunyai suara langsung dalam Majlis ini. Bidang kuasa seorang Residen bukan lagi hanya menasihati tetapi lebih kepada memerintah dengan hak kuasa mentadbir.Kuasa Sultan dan pembesar-pembesar daerah telah beralih tangan kepada Residen yang sangat berkuasa itu.

            Struktur pentadbiran sistem Residen dipecahkan kepada empat peringkat iaitu Kampung, Mukim, Daerah dan Negeri. Pentadbiran kampung diketuai oleh Ketua Kampung, memainkan peranan membantu Inggeris menjalankan arahan-arahan. Beliau dibekalkan dengan kuasa kehakiman kerana Inggeris telah mewujudkan Mahkamah Ketua Kampung. Mukim, iaitu gabungan beberapa kampung ditadbir oleh penghulu yang berkuasa ke atas beberapa buah kampung.Peringkat Daerah pula ditadbir oleh Pemungut Cukai dan Majistret atau Pegawai Daerah.Pentadbiran yang paling tinggi ialah Negeri, pemerintahan dijalankan oleh Sultan dengan nasihat Residen.Pentadbiran Residensi dijalankan secara berasingan antara negeri-negeri.Meskipun sistem Residen ini dianggap sebagai sistem pemerintahan tidak langsung,tetapi sebenarnya sedikit sangat panduan yang teraturdalam melaksanakan sistem itu. Residen yang dilantik tidak mempunyai perintah dan peraturan yang jelas untuk memandu  mereka dalam melaksanakan sistem ini.Kejayaan seorang residen lebih banyak bergantung kepada personaliti dan kemampuannya dalam mengendalikan hubungan dengan pemerintah tempatan. Contohnya, kejayaan yang dicapai oleh Frank Swettenham sebagai Residen Selangor dan Hugh Low di Perak dalam mentadbirkan sebuah negeri yang dulunya kacau bilau menjadi sebuah negeri yang aman dan makmur yang lebih banyak dipengaruhi oleh kemampuan dan kebolehan secara peribadi. Sebaliknya, seorang Residen yang tidak dapat sesuaikan diri dengan keadaan dan adat resam tempatan akan menemui kegagalan sehingga membawa kepada kematian seperti yang terjadi kepada J.W.W Birch.

            Pembentukan negeri-negeri Melayu Bersekutu untuk menggabungkan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang bagi membentuk satu pemerintahan pusat. Di bawah sistem pentadbiran baru ini, Sultan menerima nasihat British dalam melaksanakan pentadbiran negeri mereka kecuali hal-hal yang berkaitan dengan adat istiadat Melayu dan agama Islam. bu negeri NNMB terletak di Kuala Lumpur iaitu sebagai pusat pentadbiran kerajaan persekutuan. NNMB diketuai oleh Residen Jeneral yang bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-neger Selat yang juga bertindak sebagai Pesuruhjaya Tinggi Negeri-negeri Melayu Bersekutu. NNMB bukanlah berupa satu bentuk Persekutuan tetapi sebenarnya ia lebih mirip kepada satu kesatuan politik.Ini kerana NNMB tidak memenuhi syarat-syarat pentadbiran yang berupa sebuah persekutuan. Penubuhan Persekutuan telah mencelikkan mata Sultan-sultan dan golongan intelektual Melayu. Pertama kalinya dalam sejarah Tanah Melayu penyatuan keempat-empat negeri Melayu dalam satu gabungan jelas. Pada dasarnya kali pertama dalam sejarah,Sultan-sultan Melayu di Tanah Melayu beberapa orang Sultan bertemu sambil berbincang hal-hal politik.

Persidangan ini merupakan suatu acara rasmi tahunan yang dihadiri oleh semua sultan di Negeri-negeri Melayu Bersekutu, ahli-ahli Mesyuarat Negeri, pembesar-pembesar Melayu dan pegawai-pegawai British dengan dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi. Ia memberi peluang kepada sultan-sultan, ahli-ahli Mesyuarat Negeri dan para pembesar Melayu untuk menyuarakan pandangan mereka dengan bebas yang melibatkan kepentingan bersama. Persetujuan dicapai sebulat suara dan diserahkan kepada Majlis Mesyuarat Negeri untuk tindakan selanjutnya. Persidangan ini menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi persidangan. British menggunakan tulisan jawa dalam urusan surat-menyurat dengan Raja-raja dan pembesar, untuk memastikan raja-raja dan pembesar-pembesar memahami arahan dan tindakan yang harus dijalankan.

DURBAR yang pertama diadakan di Kuala Kangsar, Perak pada tahun 1897. Persidangan ini bersejarah kerana buat pertama kalinya Raja-raja Melayu di keempat-empat negeri mengadakan pertemuan bersama. Persidangan kedua diadakan di Kuala Lumpur pada tahun 1903. Perkara penting yang bibincangkan ialah mengenai penyertaan orang Melayu dalam kerajaan dan pembangunan ekonomi persekutuan serta soal pemusatan kuasa yang berlebih-lebihan.

Desentralisasi ialah proses pengagihan kuasa pentadbiran, perundangan dan kewangan dari peringkat kerajaan persekutuan kepada kerajaan negeri di NNMB. Ia bertujuan untuk meningkatkan semula kuasa sultan dan negeri yang telah merosot serta mengurangkan pemusatan kuasa ditangan Residen Jeneral NNMB. Ia dibentuk kerana penubuhan Persekutuan 1896 menyebabkan pemusatan kuasa yang berlebihan kepada Residen Jeneral di Kuala Lumpur. Pada tahun 1909, ia bertujuan untuk melonggarkan kawalan yang luas dan ketat Residen Jeneral dan kerajaan pusat keatas Majlis-majlis Mesyuarat Negeri dan membahagikan kuasa atau fungsi-fungsi tertentu kepada kerajaan pusat dan kerajaan negeri.

Ketika pemerintahan Sir Lawrence Guillermafd, dsar ini lebih bertujuan melonggarkan pemusatan kuasa berlebihan pada tangan Pesuruhjaya Tinggi (Singapura) ke atas Majlis-majlis Mesyuarat Negeri. Oleh kerana terdapat teguran dan seruan rasa tidak berpuas hati dikalangan Sultan-sultan Melayu terhadap pelaksanaan Persekutuan 1896, tahun 1909. Usaha kearah desentralisasi dijalankan, tetapi kejujuran yang dipamerkan oleh Sir John Anderson diragui. Akhirnya usaha desentralisasi ini diteruskan secara berperingkat-peringkat semasa Sir Lawrence Guillermard dan Sir Cecil Clementi. Proses ini dipercepatkan pada tahun 1930-an. Namun dasar desentralisasi ini tergendala seketika apabila Jepun menyerang Tanah Melayu.

Antara aspek-aspek perubahan budaya yang dilakukan oleh Inggeris ialah penghapusan sistem perhambaan. Golongan hamba merupakan golongan yang paling rendah di dalam susun lapis masyarakat. Hamba berperanan menyumbangkan tenaga untuk menambahkan harta tuannya. Mereka juga merupakan pegawai kepada tuannya dan menjadi faktor yang melambangkan ketinggian status orang yang memilikinya. Oleh itu, apabila seseorang itu mempunyai lebih ramai hamba, maka lebih tinggilah taraf sosialnya sebagai seorang anggota masyarakat dan dapat mengukuhkan kedudukan ekonomi tuannya. Bagi masyarakat Melayu tradisional sumber-sumber ekonomi kepada Sultan dan Pembesar. Martabat dan kedudukan sultan serta pembesar digambarkan dengan pemilikan hamba abdi.

Aspek perubahan budaya yang lain ialah penghapusan sistem kerah. Sistem kerah merupakan sistem buruh paksa yang dilakukan di negeri-negeri Melayu sebelum kedatangan kuasa Barat. Dalam sistem kerah, rakyat disuruh membaiki jalan, membina tembok, masjid, parit, benteng pertahanan, membersih sungai dan sebagainya. Ketika perang, tenaga rakyat dikerah untuk membuat persediaan dan kelengkapan peperangan dengan perbelanjaan yang paling rendah. Rakyat yang menjalankan kerja kerah terpaksa menyara diri sendiri. Selepas kedatangan British, pembesar dilarang menggunakan tenaga manusia bagi kerja-kerja peribadi ataupun kerajaan.

Selain itu, pihak British melakukan perubahan dalam aspek budaya dari segi perlantikan Sultan. Contohnya, campurtangan British dalam perlantikan Sultan Abdullah yang tidak dipersetujui oleh kebanyakkan pembesar Perak. Berdasarkan adat Melayu, Sultan Perak mestilah dipilih oleh pembesar. Sir Andrew Clarke telah melantik Raja Abdullah sebagai sultan. Perlantikan Raja Abdullah tidak disokong oleh alat-alat kebesaran Perak yang pada waktu itu berada pada Sultan Ismail. Ini kerana terdapat dua orang Sultan di Perak, Sultan Ismail yang dilantik oleh pembesar-pembesar Perak berserta ‘sokongan’ alat-alat kebesaran dan Sultan Abdullah yang hanya dilantik oleh British. 

            Antara aspek-aspek perubahan budaya yang dilakukan Inggeris ialah penghapusan amalan pungutan cukai oleh Sultan dan pembesar yang telah dijalankan sejak turun-temurun. Selain itu, penghapusan perhambaan, bagi masyarakat Melayu tradisional sumber-sumber tenaga hamba abdi merupakan sumber ekonomi kepada Sultan dan Pembesar. Martabat dan kedudukan Sultan serta pembesar digambarkan dengan pemilikan hamba abdi. Penghapusan sistem kerah dimana pembesar dilarang menggunakan tenaga manusia bagi kerja-kerja peribadi ataupun kerajaan. Campur    tangan British dalam perlantikan Sultan, contohnya perlantikan Sultan Abdullah yang tidak dipersetujui oleh kebanyakan pembesar Perak.

            Sebenarnya, orang Melayu banyak menentang daripada menerima setiap perubahan yang dilakukan British. Dari segi sosial, pembukaan petempatan dan kawasan yang berpotensi dalam bidang ekonomi disebabkan oleh penghijrahan masuk beramai-ramai buruh asing ke Tanah Melayu. Penghijrahan ini berperanan penting dalam perkembangan negeri.

            Punca orang Melayu menentang ialah kehilangan  punca pendapatan dan hak kekuasaan yang diwarisi turun-temurun. Ini berlaku di Pahang, apabila British membentuk beberapa daerah dibawah pentadbiran Pemungut Cukai dan Majistret, ini mengakibatkan kuasa para pembesar hilang kerana British melarang mereka meneruskan peranan tradisi sebagai pemungut cukai dan pentadbiran keadilan. Kebencian semakin memuncak dengan kehadiran kaum India dan Sikh kerana mereka amat jahil tentang adat istiadat Melayu.

            Penentangan wujud disebabkan kemerosotan kuasa dan kedudukan kesan daripada perubahan pentadbiran yang diperkenalkan British. Seperti di Kelantan, pembentukan jajahan dan perlantikan Ketua Jajahan sebagai pentadbiran telah mengambil  alih kuasa Engku Besar yang berkuasa sebelum ini. Beliau juga dikenakan membayar cukai. Kekasaran dan ketidakcekapan pegawai yang bertugas serta denda yang dikenakan terhadap mereka yang tidak membayar cukai pada masa yang ditetapkan menimbulkan kemarahan masyarakat tempatan. Pihak British turut memarahi dengan kata-kata kesat.

            Di Sarawak, disebabkan oleh tidak puas hati dengan pembatasan kuasa yang diterima oleh Gabenor Sarikei  di Sungai Rajang iaitu Syarif Masahor. Apabila kawasan Lembah Hilir Rajang diserah kepada James Brooke dan mendirikan kubu Kanowit disepanjang Sungai Rajang. Rentap juga menentang British kerana perubahan yang dilaksanakan iaitu penghapusan perlanunan yang telah menjadi punca rezeki tradisi orang Iban dan amalan pemburuan kepala orang Iban .

            Di Sabah, Mat Salleh menentang kerana tidak berpuas hati terhadap campur tangan Syarikat Berpiagam Borneo Utara di kawasan beliau. Syarikat  juga bertindak dengan menyerang dan membakar perkampungan beliau.

            British memperkenalkan pelbagai bentuk perlembagaan yang mengakibatkan institusi-institusi Melayu tradisional dan golongan intelektual mendapati peranan mereka semakin kecil dalam hal ehwal kerajaan dan pentadbiran.                          

            Secara kesimpulannya, perubahan politik dan budaya yang dilakukan oleh pihak Inggeris tidak diterima sepenuhnya oleh masyarakat Melayu terutamanya bagi golongan atasan seperti Sultan dan Pembesar.Ini kerana mereka kehilangan banyak kuasa, pentadbiran British telah memberi dimensi baru kepada sistem pentadbiran. Sungguhpun begitu, pentadbiran ini memberikan peluang kepada pembesar tempatan mengetahui selok-belok pentadbiran melalui penglibatan mereka dalam Majlis Mesyuarat Negeri